logoWarszawskie Pogotowie Antykoncepcyjne
Całodobowy gabinet ginekologiczny

Stosowanie zastrzyków antykoncepcyjnych jest jedną najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Zastrzyki antykoncepcyjne podawane są domięśniowo, podanie jednego mililitra leku zabezpiecza kobietę przez okres trzech miesięcy. Zastrzyki antykoncepcyjne, podobnie jak pigułki, zawierają hormony. W jednym mililitrze leku o nazwie Depo-Provera, znajduje się 150 mg octanu medroksyprogesteronu (syntetyczna pochodna naturalnego progesteronu wytwarzanego w organizmie kobiety). Kobiety decydujące się na ten rodzaj antykoncepcji, muszą liczyć się z tym, że przez okres działania tego leku mogą nie występować miesiączki ani żadne inne krwawienia z dróg rodnych. Przyjmowanie tych zastrzyków powoduje powstanie stanu niepłodności podobnego, do sytuacji gdy kobieta jest w ciąży lub w początkowym okresie karmienia piersią. Mechanizm działania polega m.in. na:

  • działaniu antygonadotropowym na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych,
  • zmiany w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniające ruch plemników,
  • hamowaniu procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmianach fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudnianiu poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Zastrzyki antykoncepcyjne podobnie jak i inne leki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje także pacjentki na badania laboratoryjne i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. BARDZO CZĘSTO LEKARZE, W TROSCE O PEŁNE ZABEZPIECZENIE SWOICH PACJENTEK, SAMI PODAJĄ ZASTRZYKI ANTYKONCEPCYJNE I WYZNACZAJĄ TERMIN W JAKIM NALEŻY SIĘ ZGŁOSIĆ NA NASTĘPNY ZASTRZYK.
Zastrzyki antykoncepcyjne mogą być bezpiecznie podawane także kobietom w okresie laktacji. Stosowanie tego rodzaju antykoncepcji przez kobiety karmiące piersią w niczym nie zmienia składu ani objętości wytwarzanego pokarmu. Dzieci kobiet stosujących Depo-Provera rozwijają się tak samo jak dzieci innych kobiet karmiących piersią.

Sposób stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych
Kobiety rozpoczynające stosowanie tego rodzaju antykoncepcji, pierwszy zastrzyk powinny przyjąć w pierwszym lub drugim dniu krwawienia miesiączkowego. Aby kobieta mogła rozpocząć stosowanie tej metody, musi mieć pewność że nie jest w ciąży. Możliwe jest także podanie zastrzyku antykoncepcyjnego Depo-Provera 150 w ciągu pierwszych sześciu tygodni po porodzie (czyli że nie trzeba czekać na wystąpienie miesiączki) a także bezpośrednio po poronieniu.

Przeciwwskazania do stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • długotrwałe unieruchomienie

Działania niepożądane:
W trakcie stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych, podobnie jak w okresie przyjmowania innych leków, może dochodzić do wystąpienia objawów niepożądanych. Objawy niepożądane zdarzają się bardzo rzadko. Wśród tych objawów wymienia się:

  • przyrost masy ciała w wyniku nadmiernego apetytu
  • zmniejszenie libido
  • suchość pochwy
  • obniżenie nastroju a nawet depresja
  • może dochodzić do przetłuszczania się włosów
  • przemijające plamienia z dróg rodnych.

Wady:
Nie zawsze bezpośrednio po upływie 90 dni (uważa się, że pełne zabezpieczenie antykoncepcyjne trwa właśnie tyle dni) od podania ostatniego zastrzyku dochodzi do wystąpienia miesiączki i powrotu płodności. Z tego też względu uważa się, że metody tej nie powinny stosować kobiety, które potrzebują antykoncepcji tylko na okres jednego lub kilku miesięcy.

Zalety:

  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszają dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. To ostatnie wynika ze zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.


Skuteczność:
Skuteczność tej metody jest bardzo wysoka; wskaźnik Pearla wynosi 0,3. Czyli, że na 100 kobiet stosujących tę metodę przez pełnych dziesięć lat, możliwe jest dojście do 3 niepożądanych ciąż.

 

JEŻELI MASZ JAKIŚ PROBLEM Z MOŻLIWOŚCIĄ SKORZYSTANIA Z TEGO RODZAJU ANTYKONCEPCJI TO ZGŁOŚ SIĘ DO WARSZAWSKIEGO POGOTOWIA ANTYKONCEPCYJNEGO (tel. 22 654 -0- 200)

Wkładki wewnątrzmaciczne o różnych kształtach i budowie, popularnie nazywane są "spiralami". Najczęściej wkładki mają kształt powyginanej litery S, litery T lub spirali. Plastik jest podstawowym materiałem, z którego wykonana jest wkładka. Większość wkładek, w swoim składzie ma także miedź metaliczną (cienki drucik miedziany owiniętego wokół plastikowej podstawy). Specjalny typ wkładek (MIRENA/JAYDESE/LEVOSERT) zawiera w swoim trzonie specjalną kapsułkę, z której stopniowo uwalniają się hormony podobne do tych, które znajdują się w pigułkach antykoncepcyjnych. Wkładki muszą być zakładane (do jamy macicy) przez lekarza. Zabieg ten najczęściej przeprowadza się w czasie miesiączki. 
Badania kliniczne dowodzą, że wkładki wewnątrzmaciczne nie powodują zwiększenia częstości rozwoju raka trzonu ani raka szyjki macicy. Kiedyś sądzono, że kobiety, którym założono wkładki domaciczne mają zwiększone ryzyko powstawania stanów zapalnych narządu rodnego. Okazało się to jednak prawdziwe tylko w odniesieniu do kobiet mających wielu partnerów seksualnych.
Antykoncepcję wewnątrzmaciczną zaleca się raczej kobietom w wieku powyżej 30 lat, które nie planują już zachodzenia w ciążę. Młode kobiety, które nie mają jeszcze dzieci, mają obfite i bolesne miesiączki rzadziej stosują tę metodę antykoncepcyjną.

Mechanizm działania wkładek wewnątrzmacicznych:

Mechanizm działania wkładek antykoncepcyjnych nie został jeszcze w całości poznany. Sądzi się, że  wkładki wewnątrzmaciczne, jak każde ciało obce mogą powodować rodzaj stanu zapalnego błony śluzowej macicy, co utrudnia ewentualne zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. Możliwe jest także, że wkładka utrudnia ruch plemników w kierunku jajowodu (gdzie zwykle dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej). Obecność drucika i uwalnianie się miedzi (zawartej we wkładce antykoncepcyjnej) może wpływać na środowisko wewnętrzne macicy. Miedź mając właściwości miejscowo drażniące pozwala na zmniejszenie rozmiarów samych wkładek, a co za tym idzie ograniczenie częstości występowania niektórych objawów ubocznych. Nie stwierdzono natomiast negatywnego wpływu miedzi na zachowanie się plemników oraz na proces zapłodnienia.  Wkładki wewnątrzmaciczne uwalniające hormony wykazują również działanie podobne do mini tabletki progestagenowej, utrudniając zagnieżdżenie się komórki jajowej i hamując jajeczkowanie (u 25% kobiet stosujących tą wkładkę nie dochodzi do jajeczkowania).

Przeciwskazania:

  • Ciąża i podejrzenie ciąży,
  • stany zapalne dróg rodnych i inne stany zapalne w obrębie miednicy małej,
  • krwawienia z dróg rodnych o nieznanej etiologii,
  • przebycie ciąży pozamacicznej,
  • zmniejszona odporność organizmu (np. AIDS czy przyjmowanie leków immunosupresyjnych),
  • uczulenie na składniki, z których zbudowana jest  wkładka,
  • przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia lub wady serca i stany po wszczepieniu sztucznych zastawek,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • względnym przeciwwskazaniem są obfite i długotrwałe krwawienia miesiączkowe.

Zalety:

  • jednorazowy zabieg prowadzący do osiągnięcia długotrwałego efektu;
  • brak stwierdzonych niepożądanych działań ogólnoustrojowych;
  • prawie 100% możliwość cofnięcia efektu antykoncepcyjnego po usunięciu wkładki;
  • środek nie zakłócający przebiegu zbliżenia seksualnego;
  • brak wpływu na skład i ilość pokarmu produkowanego przez kobiety karmiące piersią.

Wady:

  • mogą występować obfite krwawienia miesiączkowe lub krwawienie międzymiesiączkowe (co może być przyczyną konieczności usunięcia wkładki z jamy macicy).
  • ryzyko przebicia ściany macicy (podczas zakładania wkładki),
  • zwiększone ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę - U kobiet, które mimo obecności wkładki zaszły w ciążę, zagrożenie samoistnym poronieniem jest około trzykrotnie większe niż u kobiet bez wkładki wewnątrzmacicznej. Jeżeli mimo założonej wkładki, kobieta zachodzi w ciążę to konieczna jest bardzo pilna wizyta u lekarza ginekologa.
  • ciąża pozamaciczna – Uważa się, że u kobiet z założoną wkładką - przy nieskuteczności tej metody, zagrożenie rozwoju ciąży pozamacicznej jest nieco większe niż u kobiet nie stosujących tej metody antykoncepcji,

Uwagi:

Każda wkładka wewnątrzmaciczna posiada nitki, które powinny zostać skrócone przez doświadczonego lekarza ginekologa zakładającego wkładkę. Nie mogą być one ani zbyt krótkie, ani zbyt długie, gdyż wtedy mogą być przyczyną dyskomfortu oraz bólu podczas stosunku. Pacjentka, której założono wkładkę powinna poprosić lekarza aby nauczył ją wyczuwania nitek wkładki, dzięki temu po każdej miesiączce będzie możliwość sprawdzenia czy rzeczywiście wkładka jest na swoim miejscu. Jeżeli nic niepokojącego się nie dzieje, to do lekarza – na badania kontrolne – powinno się zgłaszać 1-2 razy w roku. Pierwsze badanie kontrolne powinno zostać przeprowadzone około 2 tygodni po założeniu wkładki. Jeżeli jednak pojawiłyby się jakieś dolegliwości, upławy czy gorączka to natychmiast należy się zgłosić do lekarza. U kobiet z założoną wkładką w zasadzie nie zaleca się stosowania tamponów ochronnych w czasie miesiączki. Kobiety nie korzystające z tej rady powinny pamiętać by podczas wyjmowania tamponu nie zaczepić o nitki wkładki i nie usunąć jej z wnętrza macicy.

Skuteczność:

Wkładki wewnątrzmaciczne należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Skuteczność tej metody jest wysoka (na tysiąc aktywnych seksualnie kobiet, stosujących tę metodę przez jeden rok; od 3 do 21 może zajść w niepożądaną ciążę). Większą skuteczność mają wkładki zawierające hormony (na tysiąc kobiet stosujących tę metodę przez jeden rok, w ciążę zachodzi jedynie  jedna osoba). Wszystkie wkładki zawierające miedź mogą pozostawać w jamie macicy przez okres 5 i więcej lat.

Jak można skorzystać z tej metody antykoncepcji?

Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza ginekologa. Lekarz po stwierdzeniu braku przeciwwskazań wyznaczy termin założenia wkładki (niektórzy lekarze posiadają wkładki w swoim gabinecie, inni zaś wystawiają recepty, a pacjentki same muszą kupić wkładkę i przynieść ją ze sobą do lekarza).

Wkładki zazwyczaj zakłada się i usuwa w trakcie krwawienia miesiączkowego.

UWAGA: Usługa ta nie jest objęta programem opłacanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Zabieg zakładania wkładki nie jest bolesny, wiąże się to jednak z koniecznością pewnych manipulacji instrumentami lekarskimi, niektóre pacjentki źle znoszą tego typu zabiegi. Istnieje jednak możliwość przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu.

 

Jeszcze do niedawna istniała jedynie prezerwatywa dla mężczyzn. Prawdopodobnie w związku z narastaniem liczby zakażeń HIV/AIDS zintensyfikowano prace na prezerwatywą dla kobiet. W większości krajów świata jest ona dostępna już od połowy lat dziewięćdziesiątych. W odróżnieniu od prezerwatywy męskiej jest ona wykonana z folii poliuretanowej. Ma kształt walcowaty z pierścieniami usztywniającymi podstawę górną i dolną. Z jednej strony walec ten jest otwarty (ta część umieszczana jest przy wejściu do pochwy), a z drugiej strony, na pierścieniu usztywniającym napięta jest folia poliuretanowa oddzielająca przestrzeń, którą w czasie stosunku penetruje prącie. W czasie zakładania prezerwatywy damskiej bardzo ważne jest by przylegała ona dobrze do ścian pochwy a pierścień wewnętrzny tworzył rodzaj kołnierza na części pochwowej szyjki macicy. Damskie prezerwatywy są niemal niedostępne w Polsce. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest ich cena. Kosztują one w granicach 4-5 dolarów amerykańskich i nie są tak łatwe w użyciu jak prezerwatywy męskie.

Wady:

  • możliwość upośledzania doznań seksualnych partnerów seksualnych;
  • konieczność kontrolowania prawidłowości położenia prezerwatywy podczas stosunku;
  • duża łatwość penetracji prącia pomiędzy ścianą pochwy a ścianą samej prezerwatywy, w takiej sytuacji prezerwatywa nie ma już żadnego działania antykoncepcyjnego;
  • trudności techniczne przy zakładaniu;
  • dość wysoka cena sprzedaży;
  • wywoływanie efektów dźwiękowych (szelest), podczas stosunku z użyciem tej prezerwatywy;
  • brak na rynku w Polsce

Zalety:

  • ze stosowaniem tej prezerwatywy nie związane są żadne działania uboczne ani na organizm kobiety ani na organizm mężczyzny;
  • w związku z wykorzystania innego surowca do produkcji tych prezerwatyw, możliwość pęknięcia jest 10 razy mniejsza, w porównaniu z prezerwatywami męskimi produkowanymi z lateksu;
  • w wielu sytuacjach jest to jedyny środek, który może być zastosowany przez kobiety w profilaktyce zakażeń chorobami przenoszonymi drogą seksualną.

Skuteczność:

Wskaźnik Pearla dla tych prezerwatyw wynosi 3-8 (czyli, że w niepożądaną ciążę zajdzie od 3 do 8, na 100 kobiet aktywnych seksualnie, stosujących wyłącznie tę metodę zapobiegania ciąży przez cały jeden rok).

Jest to chyba jeden z najstarszych, udokumentowanych środków antykoncepcyjnych. Prezerwatywa znana jest od czasów starożytnych, początkowo wykonywano ją z jelit zwierzęcych. Lateks (mleczko kauczukowe) jest obecnie podstawowym surowcem stosowanym w produkcji prezerwatyw. Prezerwatywa stanowi mechaniczną barierę uniemożliwiającą przedostanie się plemników do kanału szyjki  macicy. Prezerwatywy, na swoim szczycie posiadają zwykle małą wypustkę (zbiorniczek na spermę, która wydostanie się z cewki moczowej w czasie wytrysku). W celu zwiększenia skuteczności można ją stosować łącznie z którymś z środków plemnikobójczych (np. pianka Delfen). Niektóre prezerwatywy pokryte są substancją poślizgową. Występują w różnych kolorach i zapachach, a nawet w różnych smakach

Prawidłowe użytkowanie:

  • sprawdź datę przydatności do użycia podaną na opakowaniu, warto także sprawdzić czy opakowanie nie jest uszkodzone mechanicznie;
  • używaj prezerwatyw z certyfikatem jakości wydanym przez Ministerstwo Zdrowia (co powinno być odpowiednio zaznaczone na opakowaniu);
  • prezerwatywę należy założyć na prącie w czasie wzwodu (jeszcze przed próbą wprowadzenia go do pochwy). Należy pamiętać, że istnieje możliwość wycieku pewnej ilości nasienia jeszcze przed wytryskiem;
  • rozwijając prezerwatywę, naciągaj ją w całości aż do samej podstawy członka;
  • jeśli stosujesz prezerwatywę, to nie stosuj żadnych środków poślizgowych produkowanych na tłustej bazie. Takie substancje poślizgowe mogą uszkodzić strukturę lateksu, z którego wykonana jest prezerwatywa. Nie należy stosować wazeliny, oliwki dla dzieci, masła, margaryny, emulsji do ciała i do opalania, tłustych kremów. Jako substancje poślizgowe można natomiast stosować niektóre kremy, żele plemnikobójcze, glicerynę, specjalne żele poślizgowe (np. dostępny w aptekach; KY-Żel);
  • wycofaj prącie razem z przytrzymywaną prezerwatywa, zanim jeszcze zaniknie wzwód;
  • jeżeli okazało się, że prezerwatywa była uszkodzona lub ześliznęła się w czasie stosunku, to należy zastosować antykoncepcję doraźną (patrz Antykoncepcja w nagłych przypadkach);
  • prezerwatywę można używać tylko jeden raz. Przy każdym następnym stosunku, za każdym razem, należy użyć nową prezerwatywę.

Wady:

  • niewielkie zakłócanie przebiegu zbliżenia seksualnego, przez konieczność dokonywania pewnych manipulacji z zakładaniem i zdejmowaniem prezerwatywy w czasie stosunku; 
  • możliwość pęknięcia prezerwatywy związana jest najczęściej z niewłaściwym użyciem, lub przechowywaniem w niewłaściwych warunkach (działanie światła, zbytniej wilgotności i wysokiej temperatury uszkadza lateks, z którego wykonana jest prezerwatywa);
  • możliwość ześlizgnięcia się prezerwatywy w czasie stosunku (jeżeli w odpowiednim momencie prącie nie zostanie usunięte z pochwy);   
  • możliwość osłabienia odczuwania bodźców czuciowych;
  • możliwość, że któryś z partnerów seksualnych jest uczulony na lateks (dotyczy około 2-3% osób).

Zalety:

  • łatwość użycia i zakupu (nie wymaga wizyty u lekarza, recepty ani nawet odwiedzenia apteki);
  • niska cena (prezerwatywy czasami nawet rozdawane są bezpłatnie);
  • w dużej mierze chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową takimi, jak AIDS, żółtaczka oraz innymi zakażeniami wirusowymi (HPV - wirus brodawczaka ludzkiego), bakteryjnymi (rzeżączka) i pierwotniakowymi (rzęsistek). Niektórzy uważają, że stosowanie prezerwatyw przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powstawania raka szyjki u kobiet.

Skuteczność:

 

Prezerwatywy, jeśli są użytkowane zgodnie z omówionymi zasadami, należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Wśród partnerów posiadających doświadczenie w stosowaniu prezerwatyw, współczynnik zawodności (Pearl'a) może być bardzo niski i osiągać wartość „2”. Natomiast u osób niedoświadczonych, które dopiero zapoznają się z tą metodą, współczynnik Pearl'a może dochodzić nawet do „10” - „15” (czyli 10-15 ciąż na 100 kobiet, stosujących wyłącznie tę metodę antykoncepcyjną przez 12 miesięcy).

Plastry antykoncepcyjne, a właściwie transdermalny system antykoncepcyjny EVRA, dostępne są w Polsce od lutego 2004 roku. Od roku 2015 na rynku jest także inny produkt LISVY, którego działania jak i sposób użycia jest taki sam jak przy Evrze.

Plastry EVRA/LISVY należą - tak jak pigułki antykoncepcyjne - do hormonalnych metod zapobiegania ciąży i dostępne są wyłącznie na receptę lekarską.

Plaster EVRA ma rozmiary 45 mm na 45 mm (plaster LISVY ma mniejsze wymiary i jest przezroczysty). Przykleja się je na pośladku, podbrzuszu, na zewnętrznych powierzchniach ramion i na barkach (kobiety najczęściej wybierają dwie pierwsze, z wymienionych okolic ciała). W celu zachowania działania antykoncepcyjnego konieczna jest cotygodniowa zmiana plastra. Konieczne jest utrzymanie plastrów przez okres trzech tygodni (w jednym 28-dniowym cyklu), potem następuje jeden tydzień, w którym kobieta nie ma przyklejonego plastra (i w tym czasie występuje krwawienie miesięczne). Po okresie 7-dniowej przerwy - w celu utrzymania działania antykoncepcyjnego - konieczne jest rozpoczęcie przyklejania plastrów z następnego opakowania. Podstawowa przewaga plastrów nad pigułkami polega na tym, że nie ma potrzeby codziennego połykania leków, że hormony trafiają bezpośrednio do krążenia krwi (brak efektu pierwszego przejścia) dzięki temu podawane dawki hormonów mogą być znacznie mniejsze a także że ew. niedyspozycje pokarmowe (nudności, wymioty, biegunki) nie wpływają na wchłanianie hormonów i nie wywołują obniżenia skuteczności antykoncepcji.

Mechanizm działania plastrów antykoncepcyjnych jest taki sam jak przy stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych, i wynika on z:

  • działania antygonadotropowego na przysadkę mózgową, dzięki temu przysadka nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych,
  • hamowania owulacji (jajeczkowania),
  • zmian w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, utrudniających ruch plemników,
  • hamowania procesów wzrostowych w błonie śluzowej macicy,
  • zmian fizyko-chemicznych w płynach znajdujących się w jamie macicy i jajowodach,
  • utrudniania poruszania się rzęsek, w które wyposażony jest nabłonek wyścielający ścianki jajowodów.

Plastry antykoncepcyjne, podobnie jak pigułki, dostępne są wyłącznie na recepty lekarskie. Aby uzyskać receptę, kobieta powinna się zgłosić na badanie ginekologiczne i badanie piersi. W czasie wizyty u ginekologa przeprowadzane jest także badanie cytologiczne szyjki macicy oraz sprawdzane jest ciśnienie tętnicze krwi. Lekarz zwykle kieruje pacjentki na badania laboratoryjne, pozwalające na ocenę czynności wątroby, układu krzepnięcia, gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Gdy nie ma przeciwwskazań, lekarz przepisuje plastry i zaleca systematyczne zgłaszanie się na badania kontrolne. Pierwsza wizyta kontrolna powinna mieć miejsce po dwóch miesiącach stosowania plastrów. Następne badania kontrolne mogą być przeprowadzane nieco rzadziej; co 3-4 miesiące.

Sposób stosowania plastrów antykoncepcyjnych EVRA/LISVY

  • Pierwszy plaster przykleja się w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego (wyłącznie na skórę czystą, suchą, nie podrażnioną i nieuszkodzoną).
  • W każdym 28 dniowym (czterotygodniowym) cyklu; przez trzy tygodnie stosuje się plaster EVRA/LISVY, po tym okresie następuje tygodniowa przerwa.
  • Plastry można umieszczać wyłącznie na pośladkach, na dolnych partiach brzucha, na ramionach lub barkach.
  • Plaster należy nosić przez siedem dni. W dniu zmiany plastra należy odkleić "stary" plaster i natychmiast przykleić "nowy" plaster (nie należy naklejać kolejnego plastra w tym samym miejscu, w którym był przyklejony poprzedni plaster).
  • Wykonywanie przez kobietę normalnych czynności życiowych a nawet przebywanie w saunie lub wykonywanie ćwiczeń fizycznych (np. biegi, pływanie, kąpiele, opalanie) nie zmniejsza skuteczności antykoncepcyjnej plastrów EVRA/LISVY.

Jeżeli zapomniałaś o zmianie plastra w odpowiednim czasie, to policz ile godzin minęło od czasu, w którym powinnaś zmienić plaster (plastry należy zmieniać co tydzień, zawsze w tym samym dniu tygodnia i o tej samej porze):

  • Jeżeli było to przy zmianie pierwszego plastra na drugi, to należy odkleić pierwszy plaster i przykleić kolejny plaster najszybciej jak możesz, a przez następne 7 dni trzeba dodatkowo stosować mechaniczne środki antykoncepcyjne.
  • Jeżeli było to przy zmianie drugiego, na trzeci plaster a opóźnienie wynosiło mniej niż 48 godzin, to jak najszybciej należy przykleić następny plaster. W takich przypadkach zachowana jest pełna skuteczność antykoncepcyjna.
  • Jeżeli spóźniłaś się z przyklejeniem pierwszego plastra z kolejnego opakowania i przerwa wynosiła więcej niż siedem dni, to w ciągu pierwszych siedmiu dni całego następnego cyklu konieczne jest stosowanie dodatkowego zabezpieczenia antykoncepcyjnego.

Co zrobić, jeżeli plaster (EVRA/LISVY) odkleił się częściowo lub całkowicie? Plastry EVRA/LISVY wykazują się bardzo dobrym przyleganiem. W badaniach klinicznych testowano ponad 70.000 plastrów u kobiet z wielu krajów świata. Mniej niż 3%, spośród nich, odkleiło się częściowo a poniżej 2%, całkowicie. Jeżeli jednak plaster częściowo się odklei przed Dniem Zmiany Plastra, to należy postępować według poniższych zaleceń.

  • Jeżeli plaster był odklejony całkowicie lub częściowo przez czas krótszy niż 24 godzin, to należy podjąć próbę ponownego przytwierdzenia go (mocno przycisnąć plaster do skóry otwartą dłonią i przytrzymać przez 10 sekund, upewniając się, czy brzegi plastra EVRA dobrze przylegają. Przesunąć palcami po brzegach plastra, by zapewnić optymalne ich przyleganie) lub zmienić plaster na nowy. W takim przypadku nie ma konieczności stosowania antykoncepcji wspomagającej, a Dzień Zmiany Plastra pozostaje bez zmian.
  • Jeżeli plaster był odklejony całkowicie lub częściowo przez czas dłuższy niż 24 godziny, lub gdy kobieta nie jest pewna od jak dawna plaster jest odklejony, należy natychmiast założyć nowy plaster by zapobiec zajściu w ciążę. Powinno się rozpocząć nowy 4-tygodniowy cykl. Zaczyna się wtedy nowy Dzień Zmiany Plastra, należy również stosować antykoncepcję wspomagającą przez pierwszy tydzień nowego cyklu.

Przeciwwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych:

  • ciąża
  • choroby układu krążenia; choroba zatorowo-zakrzepowa, nadciśnienie tętnicze, stan po przebytym zawale, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia krzepnięcia
  • przebyty udar mózgowy
  • choroby układu sercowo- naczyniowego w wywiadzie rodzinnym
  • choroby wątroby: zapalenie wątroby i nowotwory
  • nowotwory estrogenozależne np. rak sutka
  • długotrwałe unieruchomienie
  • palenie papierosów przez kobiety w wieku powyżej 35 lat
  • dużego stopnia otyłość
  • niedokrwistość sierpowata
  • toczeń rumieniowaty
  • masa ciała powyżej 90 kg

Działania niepożądane:
Działania niepożądane dość często występowały u kobiet, stosujących antykoncepcję hormonalną w postaci pigułek antykoncepcyjnych najstarszej generacji. Obniżenie dawek hormonów w środkach antykoncepcyjnych spowodowało, że objawy niepożądane zdarzają się bardzo rzadko. Do tych objawów należą:

  • obrzmienie i bolesność piersi (skutek działania estrogenów),
  • nudności, wymioty, wzdęcia (skutek działania estrogenów),
  • ostuda (żółtobrunatne plamki) na twarzy,
  • nadwrażliwość na światło (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku zatrzymania płynów w organizmie (skutek działania estrogenów),
  • przyrost masy ciała w wyniku nadmiernego apetytu (skutek działania progestagenów),
  • zmniejszenie libido (skutek działania progestagenów),
  • suchość pochwy (skutek działania progestagenów),
  • obniżenie nastroju a nawet depresja (skutek działania progestagenów),
  • może dochodzić do przetłuszczania się włosów (skutek działania progestagenów),
  • bóle głowy,
  • przemijające plamienia z dróg rodnych.

Trzeba dodać, że działania niepożądane występują rzadko, i w wielu przypadkach przemijają bez żadnego leczenia.

Powikłania

Powikłania polekowe mogą zdarzać się po przyjęciu każdego leku (nawet przyjmowanie witamin nie gwarantuje uniknięcia działań niepożądanych). Dużej części powikłań można uniknąć, jeżeli przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej przeprowadzone będzie dokładne badanie lekarskie. Ale mimo to w literaturze fachowej podaje się, że stosowanie plastrów antykoncepcyjnych (podobnie jak przy pigułkach antykoncepcyjnych) zwiększa ryzyko wystąpienia:

  • Chorób układu krążenia: choroba zakrzepowa, choroby naczyń wieńcowych (szczególnie przy stosowaniu starszego typu pigułek), nadciśnienie tętnicze i udar mózgu.
  • Żółtaczki - bardzo rzadko, w ciągu 2-3 tygodni od chwili rozpoczęcia stosowania antykoncepcji hormonalnej może dojść do wystąpienia żółtaczki. Stan ten ustępuje z chwilą zaprzestania stosowania tej metody. W zależności od opinii lekarza (po okresie około 3 miesięcy), jeżeli wyniki badań czynności wątroby są prawidłowe, to można ponownie rozpocząć przyjmowanie tych leków.
  • Polekowego zaniku miesiączkowania.
  • Raka piersi

Według niektórych źródeł (są także poważne dowody, że antykoncepcja hormonalna nie przyczynia się do zwiększenia tego ryzyka), przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych nieznacznie zwiększa ryzyko wystąpienia raka piersi. Być może jednak, że obserwowane zwiększone ryzyko wynika głównie z faktu, iż kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną znacznie częściej zgłaszają się na badania lekarskie i dzięki temu, w tej grupie kobiet częściej wykrywa się zmiany nowotworowe. Zmiany te wykrywane są zwykle wcześniej, niż u kobiet nie stosujących antykoncepcji hormonalnej. Dzięki temu właśnie wyniki leczenia są lepsze u kobiet, które uprzednio stosowały tę metodę antykoncepcji.

Wady:

  • Niektóre kobiety, stosujące antykoncepcję hormonalną mogą tracić ochotę na współżycie seksualne. Uwaga dotyczy wszystkich hormonalnych metod antykoncepcyjnych. Ale nie trzeba jej odczytywać jako dotyczącą tylko Evry/Lisvy.
  • Plastry antykoncepcyjne mogą, w niewielkim stopniu, wywoływać skórne reakcje miejscowe.

Zalety:

  • Bardzo dobry, odwracalny efekt antykoncepcyjny. Po zaprzestaniu stosowania plastrów płodność powraca najczęściej już w następnym cyklu. Uważa się, że bezpośrednio po odstawieniu plastrów (tak jak przy stosowaniu pigułek) prawdopodobieństwo zajścia w ciążę może być nawet wyższe niż zwykle.
  • Zmniejszenie lub niewystępowanie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u kobiet, które przed tym cierpiały na tę dolegliwość).
  • Zmniejszenie dolegliwości związanych z krwawieniami miesiączkowymi oraz ryzyka wystąpienia (u danej kobiety) niedokrwistości. Ta zaleta jest skutkiem zmniejszenie utraty krwi podczas miesiączkowania.
  • Zmniejszenie częstości występowania zapaleń przydatków i ciąż pozamacicznych.
  • Łagodzenie dolegliwości związanych z endometriozą
  • Zmniejszenie częstości występowania raka trzonu macicy i raka jajnika.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju mięśniaków macicy.
  • Zmniejszenie ryzyka rozwoju torbieli jajników.
  • Zmniejszenie ryzyka powstawania łagodnych zmian w piersiach (torbieli, włókniaków).
  • Stosowanie antykoncepcji hormonalnej ma znaczenie w profilaktyce osteoporozy.
  • Stosowanie plastrów antykoncepcyjnych nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego.
  • Plastry antykoncepcyjne, w porównaniu z pigułkami, są łatwiejsze w stosowaniu a przez to ich skuteczność może być znacznie wyższa
  • Bez obawy o skuteczność mogą je stosować nawet pacjentki, które mają zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (np. skłonność do biegunek, zespół wrażliwego jelita itp.).

Skuteczność:

Skuteczność tej metody - tak jak przy perfekcyjnym stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych - jest bardzo wysoka; wskaźnik Pearla jest mniejszy niż 1,0. Czyli, że na 100 kobiet stosujących tę metodę przez pełnych dziesięć lat, możliwe jest dojście tylko do kilku niepożądanych ciąż. Jest bardzo ważne, że praktyczne ryzyko dojścia do niepożądanej ciąży podczas stosowania plastrów jest bardzo małe i zbliżone do ryzyka teoretycznego (o którym piszemy powyżej). Wynika to z łatwiejszego sposobu stosowania plastrów i większej odporności tej metody na niewielkie błędy dawkowania.