logoWarszawskie Pogotowie Antykoncepcyjne
Całodobowy gabinet ginekologiczny

Wkładki wewnątrzmaciczne o różnych kształtach i budowie, popularnie nazywane są "spiralami". Najczęściej wkładki mają kształt powyginanej litery S, litery T lub spirali. Plastik jest podstawowym materiałem, z którego wykonana jest wkładka. Większość wkładek, w swoim składzie ma także miedź metaliczną (cienki drucik miedziany owiniętego wokół plastikowej podstawy). Specjalny typ wkładek (MIRENA/JAYDESE/LEVOSERT) zawiera w swoim trzonie specjalną kapsułkę, z której stopniowo uwalniają się hormony podobne do tych, które znajdują się w pigułkach antykoncepcyjnych. Wkładki muszą być zakładane (do jamy macicy) przez lekarza. Zabieg ten najczęściej przeprowadza się w czasie miesiączki. 
Badania kliniczne dowodzą, że wkładki wewnątrzmaciczne nie powodują zwiększenia częstości rozwoju raka trzonu ani raka szyjki macicy. Kiedyś sądzono, że kobiety, którym założono wkładki domaciczne mają zwiększone ryzyko powstawania stanów zapalnych narządu rodnego. Okazało się to jednak prawdziwe tylko w odniesieniu do kobiet mających wielu partnerów seksualnych.
Antykoncepcję wewnątrzmaciczną zaleca się raczej kobietom w wieku powyżej 30 lat, które nie planują już zachodzenia w ciążę. Młode kobiety, które nie mają jeszcze dzieci, mają obfite i bolesne miesiączki rzadziej stosują tę metodę antykoncepcyjną.

Mechanizm działania wkładek wewnątrzmacicznych:

Mechanizm działania wkładek antykoncepcyjnych nie został jeszcze w całości poznany. Sądzi się, że  wkładki wewnątrzmaciczne, jak każde ciało obce mogą powodować rodzaj stanu zapalnego błony śluzowej macicy, co utrudnia ewentualne zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. Możliwe jest także, że wkładka utrudnia ruch plemników w kierunku jajowodu (gdzie zwykle dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej). Obecność drucika i uwalnianie się miedzi (zawartej we wkładce antykoncepcyjnej) może wpływać na środowisko wewnętrzne macicy. Miedź mając właściwości miejscowo drażniące pozwala na zmniejszenie rozmiarów samych wkładek, a co za tym idzie ograniczenie częstości występowania niektórych objawów ubocznych. Nie stwierdzono natomiast negatywnego wpływu miedzi na zachowanie się plemników oraz na proces zapłodnienia.  Wkładki wewnątrzmaciczne uwalniające hormony wykazują również działanie podobne do mini tabletki progestagenowej, utrudniając zagnieżdżenie się komórki jajowej i hamując jajeczkowanie (u 25% kobiet stosujących tą wkładkę nie dochodzi do jajeczkowania).

Przeciwskazania:

  • Ciąża i podejrzenie ciąży,
  • stany zapalne dróg rodnych i inne stany zapalne w obrębie miednicy małej,
  • krwawienia z dróg rodnych o nieznanej etiologii,
  • przebycie ciąży pozamacicznej,
  • zmniejszona odporność organizmu (np. AIDS czy przyjmowanie leków immunosupresyjnych),
  • uczulenie na składniki, z których zbudowana jest  wkładka,
  • przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia lub wady serca i stany po wszczepieniu sztucznych zastawek,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • względnym przeciwwskazaniem są obfite i długotrwałe krwawienia miesiączkowe.

Zalety:

  • jednorazowy zabieg prowadzący do osiągnięcia długotrwałego efektu;
  • brak stwierdzonych niepożądanych działań ogólnoustrojowych;
  • prawie 100% możliwość cofnięcia efektu antykoncepcyjnego po usunięciu wkładki;
  • środek nie zakłócający przebiegu zbliżenia seksualnego;
  • brak wpływu na skład i ilość pokarmu produkowanego przez kobiety karmiące piersią.

Wady:

  • mogą występować obfite krwawienia miesiączkowe lub krwawienie międzymiesiączkowe (co może być przyczyną konieczności usunięcia wkładki z jamy macicy).
  • ryzyko przebicia ściany macicy (podczas zakładania wkładki),
  • zwiększone ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę - U kobiet, które mimo obecności wkładki zaszły w ciążę, zagrożenie samoistnym poronieniem jest około trzykrotnie większe niż u kobiet bez wkładki wewnątrzmacicznej. Jeżeli mimo założonej wkładki, kobieta zachodzi w ciążę to konieczna jest bardzo pilna wizyta u lekarza ginekologa.
  • ciąża pozamaciczna – Uważa się, że u kobiet z założoną wkładką - przy nieskuteczności tej metody, zagrożenie rozwoju ciąży pozamacicznej jest nieco większe niż u kobiet nie stosujących tej metody antykoncepcji,

Uwagi:

Każda wkładka wewnątrzmaciczna posiada nitki, które powinny zostać skrócone przez doświadczonego lekarza ginekologa zakładającego wkładkę. Nie mogą być one ani zbyt krótkie, ani zbyt długie, gdyż wtedy mogą być przyczyną dyskomfortu oraz bólu podczas stosunku. Pacjentka, której założono wkładkę powinna poprosić lekarza aby nauczył ją wyczuwania nitek wkładki, dzięki temu po każdej miesiączce będzie możliwość sprawdzenia czy rzeczywiście wkładka jest na swoim miejscu. Jeżeli nic niepokojącego się nie dzieje, to do lekarza – na badania kontrolne – powinno się zgłaszać 1-2 razy w roku. Pierwsze badanie kontrolne powinno zostać przeprowadzone około 2 tygodni po założeniu wkładki. Jeżeli jednak pojawiłyby się jakieś dolegliwości, upławy czy gorączka to natychmiast należy się zgłosić do lekarza. U kobiet z założoną wkładką w zasadzie nie zaleca się stosowania tamponów ochronnych w czasie miesiączki. Kobiety nie korzystające z tej rady powinny pamiętać by podczas wyjmowania tamponu nie zaczepić o nitki wkładki i nie usunąć jej z wnętrza macicy.

Skuteczność:

Wkładki wewnątrzmaciczne należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Skuteczność tej metody jest wysoka (na tysiąc aktywnych seksualnie kobiet, stosujących tę metodę przez jeden rok; od 3 do 21 może zajść w niepożądaną ciążę). Większą skuteczność mają wkładki zawierające hormony (na tysiąc kobiet stosujących tę metodę przez jeden rok, w ciążę zachodzi jedynie  jedna osoba). Wszystkie wkładki zawierające miedź mogą pozostawać w jamie macicy przez okres 5 i więcej lat.

Jak można skorzystać z tej metody antykoncepcji?

Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza ginekologa. Lekarz po stwierdzeniu braku przeciwwskazań wyznaczy termin założenia wkładki (niektórzy lekarze posiadają wkładki w swoim gabinecie, inni zaś wystawiają recepty, a pacjentki same muszą kupić wkładkę i przynieść ją ze sobą do lekarza).

Wkładki zazwyczaj zakłada się i usuwa w trakcie krwawienia miesiączkowego.

UWAGA: Usługa ta nie jest objęta programem opłacanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Zabieg zakładania wkładki nie jest bolesny, wiąże się to jednak z koniecznością pewnych manipulacji instrumentami lekarskimi, niektóre pacjentki źle znoszą tego typu zabiegi. Istnieje jednak możliwość przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu.